Bencillik

Kendimizi her zaman merkez noktasına koyup olayları, ilişkilerimizi değerlendiriyoruz. Bize kim ne yapmış, biz başkasına nasıl davranmışız.. kafamızda hep buna benzer sorular dönüp duruyor. Evet her birimiz bir kişiyiz benliğimiz, kişiliğimiz karakterimiz var ancak bu kendimizi merkezde tutup referans noktası olarak belirlememiz şart değil. Burada ince bir çizgi var, belki de çok belirgin bir çizgi ancak biz bu konuya eğilmediğimizden bunun belirginliğinin farkında değiliz bu yüzden bu konuyu iyice ele almalı ayrımları ve tanımlamaları çok iyi yapmalıyız; yani doğru analiz ve açıklama yapmalıyız. 

Kendimizi merkeze koyduğumuz için her şeyden etkileniyoruz, birisi bize kendimize göre yanlış ve kabul etmediğimiz bir davranışta bulunduysa bunu kafamıza takıp uzun uzadıya analiz yapıp düşüncelere dalıyoruz. Bunun nedeni kendimizi inanılmaz bencil hissetmemizden dolayı. Çünkü dünyadaki her şeyin merkezine kendimizi koyup buna göre yorum yapıyoruz. Sinema filmini beğenip beğenmemek, herhangi bir şeyi beğenip beğenmemek çok önemli bize göre. İlla ki yorum yapacak beğenip beğenmediğimizi göstermek zorundayız. Bir şeyi gerçekten beğenmek zorunda mıyız? Yani her şeyde kendimizi merkez noktaya konumlandırıp ve referans alıp değerlendirdiğimiz şeye bir değer atamak zorunda mıyız? Bu hastalığımız yüzünden gereksiz kaygılara, streslere uzun depresyonlara giriyoruz.

Aynı zamanda mazoşist eğilimlerimizden kaynaklanan yaptığımız davranıştan dolayı kendimizi suçlayıp dururuz. Suçluluk psikolojisi de aslında bencillikten kaynaklanıyor. Evet suç işleyebiliriz bundan ders de çıkarabilir belki de kendimizi cezalandırabiliriz. Ancak bu sonsuz kısırdöngünün bize herhangi bir katkısı yok. Suçumuz varsa bunu kabul edip sorumuluk alıp ders çıkarmamızdan başka çaremiz yok. Sürekli kendimizi suçlamak anlamsız ve kendimize eziyet etmekten başka bir şey yapmamaktadır. 

Peki nasıl bir benlik içinde olmalıyız. Bir kişi hem nasıl kendi benliğini yaşar ve hem de bu bencillik hastalığından uzak durabilir? Bir kere kendimizi merkeze koymaktan vazgeçmeliyiz. Dünya bizim etrafımızda dönmüyor. Olan her olayı kendimize yontmamalı her şeyden kendimize göre sonuç çıkarıp değerlendirmelerde bulunmamalıyız. Öte yandan kendimizin kim olduğunu, neyi sevip neyi sevmediğimizi tabi ki bilmeliyiz. İnsan sabit bir kişiliğe ve değerler sistemine sahip değil. Sürekli değişiyor yeni şeyler öğreniyor ve görgümüzü tecrübemizi artırıyoruz. Kendimize ve dünyaya yani doğaya ve tüm canlılara faydalı olacak şekilde hareket etmeye çalışıyoruz (şu an tam tersi olsa da buna doğru evrilmek zorundayız). Burada olayları ve dış dünyayı değerlendirirken doğru olana göre bakış açımızı değiştirmemiz gerektiği. Bencillik yapmanın bize kısa vadede kar sağlasa da uzun vadede zarar verdiğinin (kin beslemek, kibir sahibi olmak, sinirlenmek) farkında olmak gerekmektedir. Yine değerlendirme yaparken hem kendimize göre hem de diğer canlılara göre sağlıklı ve doğru olanı tercih etmemiz gerekmektedir. 

Biz sadece kendimiz değiliz, diğer insanlarla ve tüm doğayla olan bağımız ortada, ne kadar kendi içimize kapanıp bencillik hastalığına kapansak da sosyal olarak diğer insanlara ve diğer canlılara, doğaya muhtacız. Bencillikten kurtulmak, ancak dış dünyayla olan bağımızı kabullenip daha uzlaşmacı olmaktan geçiyor. Bu uzlaşma hem kendimize hem de dış dünyaya faydayı içermeli. 

Olayları ve şeyleri değerlendirirken bazen biz doğruyu söyleyebilir veya bazen biz yanlış söyleyebiliriz, doğruyu söylüyorsak bunu kavgacı üslupla değil doğrunun ne olduğunu göstererek söylemeliyiz. Diğer insanlar bunu anlamıyorsa da ısrarcı olmanın anlamı yok, zorla yapınca insanlar savunma mekanizmasına geçiyor ve doğru olsa da yanlış diyor tuhaf bir şekilde çünkü bencillik hastalığına yakalanıyor. Öte yandan yanlış olduğumuzu farkettiğimizde de bencillik hastalığına kapılmadan yanlışımızı kabul etme cesaretini göstererek bunun sorumluluğunu almamız gerekir. Yanlışı kabul ettiğimiz ve doğrunun doğru olduğunu kabul ettikten sonra zaten kendimizi uzun ve bitmeyen suçluluk duygusuna sokmayacağızdır. Kabulleniş burada çok önemli. Hepimiz sürekli bir eksiklik içindeyiz bu da bir suçluluk krizine sürüklememeli. Yanlış bileceğimizi eksiklik içinde olacağımızı da kabullenmek zorundayız. Mesela bu yazıyı ileride okuduğumda bile bir sürü eksik düşünce göreceğim ancak şu an bu düşüncelerle yazdım bunu, belki de ileride yapacağım çıkarımlar sayesinde daha da iyi analiz yapacağım. Öğrenmenin kendimizi geliştirmenin sonu yok. Hayat bir süreç şu an ve diğer anlarda hatta en sonunda bir sonucu olmayacak. Bu süreç içinde iyiye ve güzele yavaş yavaş yaklaşacağız. İnsan hep eksik ama düşünen ve eleştiren bir varlık olduğundan, eleştiri de bizi geliştirdiğinden daha da gelişeceğiz gitgide diye düşünüyorum.